Białe certyfikaty, znane również jako świadectwa efektywności energetycznej, są istotnym narzędziem w systemie wsparcia, który ma na celu poprawę efektywności energetycznej. Te dokumenty są wystawiane nie za wytwarzanie energii, ale za ograniczanie jej zużycia. Ich celem jest stymulowanie prooszczędnościowych zachowań w różnych sektorach gospodarki.
System białych certyfikatów
Białe certyfikaty działają na podstawie Ustawy o efektywności energetycznej, która określa ich definicję i mechanizm działania. System ten ma na celu zachęcenie do ograniczenia zużycia energii w różnych obszarach. Wartością tych certyfikatów są konkretne oszczędności energii, które można osiągnąć dzięki modernizacji.
Białe certyfikaty można uzyskać w trzech obszarach:
- Zwiększenie oszczędności energii przez odbiorców końcowych.
- Zwiększenie oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych.
- Zmniejszenie strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w przesyle i dystrybucji.
Białe certyfikaty: świadectwa efektywności energetycznej
Świadectwa efektywności energetycznej przyznaje się wyłącznie za konkretne działania, które skutkują oszczędnością energii pierwotnej na poziomie co najmniej 10 ton oleju ekwiwalentnego (toe) rocznie. W praktyce oznacza to, że w wyniku danej inwestycji lub modernizacji będzie osiągnięta oszczędność energii wynosząca przynajmniej 116,3 MWh rocznie. Jeśli dane przedsięwzięcie spełni wymagania, inwestor lub właściciel projektu może ubiegać się o przyznanie białych certyfikatów, które po otrzymaniu można sprzedawać na Towarowej Giełdzie Energii (TGE), co generuje dodatkowy przychód.
Białe Certyfikaty — jakie niosą korzyści?
Korzyści wynikające z posiadania białych certyfikatów są wielorakie, przede wszystkim stanowią one wartość majątkową, którą można sprzedać na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Firmy energetyczne i inne podmioty mają obowiązek pozyskiwania tych certyfikatów, co oznacza, że ich wartość rynkowa jest istotna.
Dzięki białym certyfikatom można także uzyskać dofinansowanie do przedsięwzięć modernizacyjnych. Inwestycje mogą być wspierane dotacjami z Unii Europejskiej lub premią termomodernizacyjną.
Ustawa o efektywności energetycznej
Za koordynację systemu białych certyfikatów odpowiada Urząd Regulacji Energetyki (URE), a Prezes URE wydaje te certyfikaty oraz weryfikuje, czy podmioty wywiązują się z obowiązku oszczędzania energii. URE prowadzi także rejestr świadectw efektywności energetycznej, co umożliwia przejrzystość na rynku.
Schemat działania białych certyfikatów
Planowanie inwestycji
Proces rozpoczyna się od planowania inwestycji, w ramach którego przeprowadza się:
- analizę wariantową,
- analizę techniczno-ekonomiczną,
- analizę potencjalnych oszczędności,
- analizę ryzyka.
Audyt
Przeprowadzenie audytu pozwala na ocenę i weryfikację planowanej inwestycji pod kątem spełnienia wymogów efektywności energetycznej. Na tym etapie można także opracować dodatkowe szczegóły dotyczące zakresu inwestycji.
Złożenie wniosku
Następnym krokiem jest złożenie wniosku do Urzędu Regulacji Energetyki (URE), wówczas wniosek zostaje oceniony przez URE w ustawowym terminie wynoszącym do 45 dni.
Zawarcie umowy
Po zaakceptowaniu wniosku przez URE, następuje podpisanie umów na realizację prac i zakup niezbędnych urządzeń, również na tym etapie oceniane są wyłącznie uzyskane oszczędności, a nie jest wymagane trzymanie się harmonogramu rzeczowo-finansowego.
Realizacja inwestycji
Następuje faktyczna realizacja prac zgodnie z wcześniej przygotowanym planem. Celem tej fazy jest osiągnięcie zaplanowanych oszczędności energetycznych.
Audyt powykonawczy
Po zakończeniu inwestycji przeprowadzany jest audyt powykonawczy. Audyt ten jest obowiązkowy dla projektów, które zakładają oszczędności energetyczne powyżej 100 ton oleju ekwiwalentnego (toe).
Wniosek o wpisanie świadectw na TGE
Po pozytywnym zakończeniu audytu powykonawczego i poinformowaniu Prezesa URE o zakończeniu prac, składany jest wniosek o wpisanie świadectw na Towarową Giełdę Energii (TGE). URE rejestruje świadectwa, co umożliwia ich sprzedaż na rynku.
Sprzedaż świadectw
Ostatnim krokiem jest sprzedaż białych certyfikatów. Zazwyczaj odbywa się ona za pośrednictwem domu maklerskiego, który realizuje transakcje na TGE.
1 toe ile to MWh?
1 tona oleju ekwiwalentnego (toe) odpowiada około 11,63 MWh energii. Oznacza to, że oszczędności energii, które można uzyskać dzięki białym certyfikatom, mają istotne znaczenie w kontekście efektywności energetycznej.
Kto kupuje białe certyfikaty i dlaczego?
Białe certyfikaty nabywają firmy energetyczne oraz inne podmioty zobowiązane do poprawy efektywności energetycznej, a ustawowe cele oszczędności energii do 2030 roku, określone w Ustawie o efektywności energetycznej, nakładają na nie obowiązek pozyskiwania określonej ilości certyfikatów lub uiszczania opłaty zastępczej.
Białe certyfikaty – dla kogo?
Z białych certyfikatów mogą korzystać różne podmioty, które przeprowadzą inwestycje przyczyniające się do oszczędności energii. Minimalny próg oszczędności wynosi 10 toe, co sprawia, że jest to rozwiązanie dedykowane głównie dużym lub energochłonnym jednostkom, takim jak:
- jednostki samorządu terytorialnego,
- przedsiębiorstwa produkcyjne,
- szpitale,
- szkoły wyższe.
Wniosek o białe certyfikaty
Aby uzyskać białe certyfikaty, należy przeprowadzić audyt efektywności energetycznej i złożyć wniosek do Prezesa URE. W procesie tym istotne jest, aby projekt zaplanować, co oznacza, że nie można go rozpocząć przed złożeniem wniosku. Procedura obejmuje kilka etapów, od audytu po rejestrację certyfikatów na giełdzie.
Rynek białych certyfikatów – jak kupić i sprzedać?
Białe certyfikaty podlegają obrotowi na TGE. W celu sprzedaży certyfikatów, podmiot musi posiadać konto w Rejestrze Świadectw Pochodzenia. Sprzedaż tych certyfikatów realizuje się wyłącznie przez dom maklerski.
Gdzie sprawdzić ceny białych certyfikatów?
Ceny białych certyfikatów można sprawdzić na stronie Towarowej Giełdy Energii. Warto także pamiętać, że koszt uzyskania białych certyfikatów przez firmę doradztwa energetycznego wynosi zazwyczaj od 15 do 25% ich wartości.
Podsumowanie
Białe certyfikaty to kluczowy element w systemie efektywności energetycznej w Polsce. Umożliwiają one nie tylko oszczędności finansowe, ale także przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Zachęcam do skorzystania z możliwości, jakie niosą te świadectwa, aby wprowadzać pozytywne zmiany w swoim otoczeniu i gospodarstwie.
